" Kafkas İslam ordusunun Azerbaycan'a gelişi 25 Mayıs`ta olmadı. Aslına bakılırsa, bu tarihte Azerbaycan'a Nuri Paşa kendi kadrosuyla gelmişti. O zaman onlar Zengezur Karabağ'a, oradan da Yevlah`a geçmişlerdi ve gösterişli karşılama töreni yapılmıştı. Heyetin gelişine neden Azerbaycan'ın bütünlüğünü sağlamak ve belli bir âbu - havayı yaratmaktı. Nuri paşadan da önce durumu değerlendirmek için Nazım Paşa'nın başkanlığında bir grup asker de Gence'de olmuştu . Kafkas İslam Ordusu'nun kendisi ise Azerbaycan'a 6 Haziran 1918 – te gelmişti."
Bunu basına açıklamasında "Şark" gazetesinin baş editörü, araştırmacı yazar Akif Aşırlı söyledi. Bu arada, 25 Mayıs`ta bir grup aydın ve Büyük Kuruluş Partisi Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a gelişi nedeniyle şehitliğin Türk askerinin şerefine konmuş anıtı ziyaret etti.
Araştırmacı Akif Aşırlı da meslektaşlarını bu tarihle ilgili yanlışlığı düzeltmeğe davet ediyor: "O zaman Kafkas İslam ordusunun içinde 5. Kafkas piayde alayının sayısı 5400 kişiden ibaretti. Bu, Azerbaycan'la Türkiye`nin birliğini gösteren ilk tarihi olguydu. Daha sonra onlar Akstafa istasyonundan trenler aracılığıyla Gence'ye uğurlandı. 9 – 10 haziranda ordunun artık tamamı Gence'deydi. Orada da Azerbaycan'dan olan gönüllüler hareketi Kafkas İslam ordusuyla birleşti. Onların 25 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan'da olması için hiçbir yasal dayanak yoktu. Çünkü ordunun gelmesi için Cumhuriyet yönetimi ile Türkiye arasında bir anlaşma mevcut değildi. Bu düzenlemeler de 4 Haziran'da imzalandı. Belgenin dördüncü fıkrasına göre, ihtiyacı olduğu takdirde Azerbaycan'a silahlı yardımların gösterilmesiydi. O yüzden Kafkas İslam ordusu da bu anlaşmanın sonucu olarak Bakü'ye gelmişti."
Elmin Nuri
modern.az
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder